خدمات گفتاردرمانی در منزل

چه تمریناتی در گفتار درمانی در منزل انجام می‌شود؟

خیلی‌ها تصور می‌کنن گفتار درمانی فقط تکرار کلمه‌هاست، ولی واقعیت اینه که تمرین‌ها خیلی متنوع و جذاب هستن. در ادامه این مقاله خدمات پرستاری و درمان در منزل مهدشفا  بهت کمک می‌کنه با تمرینات کاربردی و روزمره آشنا بشی تا بدونی درمان تو خونه چقدر می‌تونه مفید و حتی سرگرم‌کننده باشه.

تمرینات تقویت تلفظ و روانی گفتار برای کودکان

یکی از مهم‌ترین اهداف گفتاردرمانی توی خونه اینه که کودک بتونه کلمات رو با تلفظ درست و اعتماد به نفس بالا بگه. محیط آرام خونه کمک می‌کنه کودک بدون استرس تمرین کنه و مهارت گفتاری‌شو بهتر نشون بده.

👨‍👩‍👧‍👦 این تمرین‌ها مخصوص خانواده‌هایی طراحی شده که می‌خوان کنار گفتاردرمانگر، توی خونه هم تمرین‌ها رو ادامه بدن و سریع‌تر نتیجه بگیرن.

🟢 تمرین‌های ساده ولی مؤثر:

🔹 تکرار صداهای خاص (مثل س، ش، ر):
با شعر خوندن یا بازی مثل “صدا رو بگو و کف بزن!” می‌تونید این تمرین رو به‌شکل بازی دربیارید.

🔹 کشیدن کلمات و صداها:
مثلاً بگید: “سااااااعت”، “مااااامااااان”. این کشش کمک می‌کنه روانی حرف زدن بیشتر شه و مغز فرصت هماهنگی با زبان و لب‌ها رو پیدا کنه.

🔹 تمرین با سرعت‌های مختلف:
همون جمله رو اول آروم، بعد معمولی و بعد تند بگید. مثلاً: “من آب می‌خورم.” این تمرین برای بچه‌هایی که لکنت دارن خیلی مهمه.

🔹 بازی با کلمات مشابه:
مثلاً بپرسید: “کدوم مثل سَرسَره؟ سَرسَره یا سَرسَرا؟” یا “شیر یا شیب؟” این کمک می‌کنه کودک دقت بیشتری در تلفظ داشته باشه.

🏡 تمرین در فضای خانه یعنی اعتماد به نفس بیشتر

وقتی بچه‌ها توی فضای آشنا و کنار پدر و مادر تمرین می‌کنن، احساس امنیت دارن. این باعث می‌شه ترسشون از حرف زدن کمتر بشه و جرئت ارتباط گرفتن پیدا کنن.

✔️ نکته طلایی برای پدر و مادرها:

تمرین‌هایی که توی زندگی روزمره تکرار می‌شن، از هر تمرین دیگه‌ای مؤثرترن!

🍽️ موقع غذا خوردن بگید:
“بگو قاشق”، “این چیه؟ سوپ یا آب؟”

🛒 توی فروشگاه بپرسید:
“چی توی لیست بود؟ صابون یا شامپو؟”

🚗 توی ماشین بازی کنید:
“هر چیزی که با ش شروع می‌شه رو بگو!”

تمرینات تقویت گفتار برای کودکان در منزل (ویژه والدین)

گفتاردرمانی فقط توی جلسه درمان نیست! تمرین‌های خلاقانه و ساده در خونه باعث می‌شن کودک توی زمان کوتاه‌تر، پیشرفت بیشتری داشته باشه – مخصوصاً وقتی با همراهی پدر و مادر انجام بشن.

🟠 ۱. کودکان دارای لکنت زبان

کودکانی که در حین صحبت دچار مکث، تکرار یا گیرهای ناگهانی می‌شن:

🔸 آرام‌سازی قبل از گفتار:
مثلاً قبل از صحبت نفس عمیق با هم بکشید، بعد با آرامش بگه: «من می‌خوام یه چیزی بگم.»

🔸 تمرین گفتن جمله با سرعت‌های مختلف:
با هم یه جمله ساده مثل «من آب می‌خورم» رو خیلی آروم، بعد معمولی و بعد کمی سریع‌تر بگید. این تمرین کنترل گفتار رو تقویت می‌کنه.

🔸 تمرین گفتار با ریتم آهنگین:
با آهنگ یا شعر مورد علاقه‌ش تمرین کنید. گفتار با ریتم، فشار روانی کودک رو کاهش می‌ده.

🔸 بازی نوبتی مکالمه:
با بازی‌هایی مثل «تو بپرس – من جواب بدم» کمکش کن که بدون ترس، توی نوبت صحبت کنه.

🔵 ۲. کودکان دارای اختلال واجی (تلفظ اشتباه صداها)

مثلاً می‌گن “تَتاب” به جای “کتاب” یا “دیش” به جای “دیشب”:

🔹 تمرین صدای خاص با شعر و بازی:
مثلاً برای صدای «س»:
شعر بگید: «سارا سبد سیب رو سُر داد!»

🔹 تمرین در آیینه:
با کودک جلوی آیینه بایستید و نحوه حرکت لب‌ها و زبان رو با هم تمرین کنید.

🔹 بازی با جفت‌یابی تصاویر:
دو تا کارت: «سوسمار» و «شیر». ازش بخواید صدای درست رو بگه و کارت رو انتخاب کنه.

🔹 تمرین صدای جایگزین:
مثلاً بهش بگید: «به جای تَتاب، می‌تونیم بگیم کتاب. تمرین کنیم؟»

🟢 ۳. کودکان دارای دیرگویی (تأخیر در شروع حرف زدن یا کم‌حرفی)

بچه‌هایی که دیر شروع به صحبت می‌کنن یا خیلی کم و تک‌کلمه‌ای حرف می‌زنن:

🟩 نام‌بردن وسایل روزمره:
مثلاً حین لباس پوشیدن بگید: «این چی بود؟ پیرهن؟ بگو پیرهن.»

🟩 بازی اشاره و گفتار:
اشاره به اشیاء کنین و از کودک بخواید اسمشو بگه. اگر نگفت، اول شما بگید، بعد اون تکرار کنه.

🟩 جمله‌سازی با تصاویر:
یه کارت عکس بگیرید، مثلاً یه گربه خوابیده. ازش بخواید بگه: «گربه خوابه»، «گربه نازه».

🟩 انتخاب‌سازی:
به جای اینکه فقط بپرسید «چی می‌خوای؟»، دوتا انتخاب بدید:
«آب می‌خوای یا شیر؟» و بعد تشویقش کنید کلمه رو کامل بگه.

💡 نکته مهمی که باید بدونین اینه که تمرین‌ها باید:

✅ کوتاه باشن (۵ تا ۱۰ دقیقه ولی روزانه)
✅ توی بازی و روزمرگی انجام بشن
✅ با تشویق و لبخند همراه باشن، نه اجبار

بازی‌ها و فعالیت‌های تقویتی گفتاری در خانه

همیشه قرار نیست تمرین گفتاردرمانی خشک و رسمی باشه. اتفاقاً بچه‌ها وقتی توی بازی و خنده چیزی یاد می‌گیرن، خیلی بهتر توی ذهنشون می‌مونه!
با چند تا بازی ساده ولی مؤثر، می‌تونی توی خونه مهارت گفتاری کودکت رو تقویت کنی — حتی وقتی داری آشپزی می‌کنی یا باهاش توی اتاق بازی هستی.

🟢 چند بازی فوق‌العاده ساده ولی مؤثر:

🟩 بازی “چی هست؟” با اشیای خونه یا فلش‌کارت:
یه شیء یا عکس نشون بده و بپرس: “این چیه؟ صداش با چی شروع می‌شه؟”
مثلاً نشون بده: قاشق – کودک می‌گه: «قا… قاشق!»
این بازی کمک می‌کنه کودک هم اسم‌گذاری کنه، هم تلفظ درست رو تمرین کنه.

🟩 داستان‌سازی با عکس یا اسباب‌بازی‌ها:
یه عکس (مثلاً یه گربه توی بارون) نشون بده و بگو:
«بیا با هم براش داستان بسازیم! چی شده؟ چرا خیسه؟»
این تمرین باعث افزایش دایره واژگان و تقویت جمله‌سازی می‌شه.

🟩 بازی “بله یا نه نگویید”:
یه سری سؤال خنده‌دار بپرس که جوابش باید بدون “بله” یا “نه” باشه.
مثلاً: “آیا امروز صبح بیدار شدی؟”
کودک باید جواب بده: “آره، از خواب پاشدم.”
این بازی هم تمرکز ذهنی رو بالا می‌بره، هم روان‌گویی رو تقویت می‌کنه.

🟩 خمیربازی برای اسم‌گذاری:
با کودک اشکال مختلف درست کن (سیب، ماشین، خورشید…)
بعد ازش بخواید اسمشو بگه، رنگشو توصیف کنه، یا براش جمله بسازه.
مثلاً: «این یه ماشین آبیه، تند می‌ره!»

🟩 بازی تقلید صداها و حیوانات:
تو صداشو دربیار، اون حدس بزنه. بعد برعکس.
صداهایی مثل: میو، هاپ، قارقار…
این تمرین باعث فعالسازی گفتار در کودکان دیرگو می‌شه.

👨‍👩‍👧‍👦 تجربه مهدشفا: درمانگرهای مهدشفا همیشه به والدین آموزش می‌دن که چطور تمرین‌های گفتاری رو با تعامل روزمره ترکیب کنن.
✅ مثلاً موقع حمام یا آشپزی
✅ موقع مرتب کردن اسباب‌بازی‌ها
✅ توی ماشین یا موقع خرید

همه‌چی می‌تونه یه فرصت باشه برای تمرین، اگه بلد باشیم چطور ازش استفاده کنیم.

✔️ نکته طلایی برای پدر و مادرها:

🟨 بازی گفتاری فقط تمرین نیست، یه جور حس موفقیته!
وقتی کودک توی بازی صدا یا جمله‌ای رو درست می‌گه و تشویق می‌شه،
✔️ حس توانمندی
✔️ اعتماد به نفس
✔️ و علاقه به صحبت کردنش چند برابر می‌شه.

استفاده از ابزارهای کمکی در گفتار درمانی خانگی

تمرین‌های گفتاری، وقتی با ابزارهای جذاب همراه باشن، برای بچه‌ها هیجان‌انگیزتر می‌شن. بعضی از این ابزارها خیلی ساده‌ان، ولی اگه درست استفاده بشن، تأثیر زیادی روی تلفظ، تنفس، دقت و حتی اعتماد به نفس کودک می‌ذارن.

🟢 ابزارهای کاربردی که می‌تونید راحت توی خونه استفاده کنید:

🟩 فلش‌کارت‌های تصویری و کلمات ساده:
یه سری کارت تصویری تهیه کنید (یا حتی خودتون بکشید!) و باهاشون بازی کنید.
مثلاً کارت «سیب» رو نشون بدید و بگید:
«این چیه؟ بگو سیــــــب»
📌 این کارت‌ها برای یادگیری اسم‌ها، مفاهیم و حتی جمله‌سازی خیلی مفیدن.

🟩 آینه ساده دیواری یا دستی:
جلوی آینه، حرکت لب، دندون و زبان رو با کودک تمرین کنید.
مثلاً بگید «با زبونت به بالا بچسبون» یا «لب‌هات رو غنچه کن».
📌 این ابزار خیلی به بچه‌هایی که تلفظ غلط دارن کمک می‌کنه تا جایگاه درست تلفظ رو یاد بگیرن.

🟩 بادکنک، شمع یا نی نوشیدنی:
با این وسایل تمرین‌های تنفسی انجام بدید.
مثلاً بگید:
«با یه نفس طولانی بادکنک رو باد کن»
یا
«شمع رو فوت کن ولی خاموش نشه!»
📌 این تمرین‌ها برای کنترل نفس، شدت صدا و ریتم گفتار خیلی مؤثرن.

🟩 اپلیکیشن‌های گفتاردرمانی مخصوص کودکان:
برنامه‌هایی هستن که بازی‌وار به کودک کمک می‌کنن تا صداها، کلمات و حتی مهارت شنیداری رو تمرین کنه.
مثلاً بازی «بشنو و تکرار کن»، یا «کلمه‌ی درست رو انتخاب کن».
📌 توجه کن: اپ‌ها باید با نظر گفتاردرمانگر و متناسب با سن و مشکل کودک انتخاب بشن.

🟩 دفتر تمرین خانگی یا دفتر خاطرات کلامی:
یه دفتر قشنگ براش درست کن که هر روز یه کلمه یا جمله توش بنویسه یا نقاشی کنه و درباره‌ش حرف بزنه.
📌 این دفتر باعث می‌شه هم شما روند پیشرفتش رو ببینید، هم خودش احساس پیشرفت داشته باشه.